Madagaskar opisywał Arkady Fiedler. Pingwiny z Madagaskaru rozkręcały imprezę w filmie, ale na Czerwonej Wyspie ich nie ma. Spotkasz za to lemury i kameleony.
Malgasze, nazywają swoją wyspę „lądem na końcu świata”. Dla podróżujących z Polski nie jest to gołosłowny banał. Ostatni etap naszej podróży zaczynał się na lotnisku w Nairobi. Niewielkim, prawie pustym samolotem polecieliśmy na Czerwoną Wyspę. Na kameralnym międzynarodowym lotnisku Ivato zetknęliśmy się po raz pierwszy z malgaskim sposobem organizacji pracy. Odprawa odbywa się w miarę sprawnie pod warunkiem, że mamy szczęście i nie ląduje większy samolot bezpośrednio z Europy.
Język Czwartej Wyspy świata obfituje w przydługie nazwy. Obecnie władzę sprawuje prezydent Hery Martial Rakotoarimanana Rajaonarimampianina, który może poszczycić się najdłuższym nazwiskiem polityka piastującego urząd. Stolica Antananarywa oznacza „Miasto Tysiąca” i nawiązuje do tysiąca wojowników chroniących stolicę w XVI wieku. Praktyczni miejscowi używają skróconej nazwy Tana.
Komunikacja czyli mora, mora
Poruszanie się po wyspie samochodem odbywa się tylko za dnia. Słońce zaczyna zachodzić około osiemnastej. Liczne punkty kontrolne w głębi kraju szybko ostudzą pomysły jazdy po zmroku. Zły stan dróg, bydło szukające wytchnienia od insektów na jezdni, w ciemnościach nie trudno o wypadek. Lepiej spotkać zebu na talerzu niż na drodze. Mora, mora, czyli powoli, zwiększa szanse dotarcia cało do celu.
Komunikacja międzymiastowa po Madagaskarze odbywa się w tzw. taxi brousse, ruszają one w dalszą drogę, dopiero gdy są dosłownie wypełnione po dach. Częsty jest widok pasażerów wiszących na zewnątrz pojazdu. Wybrana przez nas opcja, samochód z kierowcą też przyniosła nam parę niespodzianek. Od auta innego niż było uzgodnione, po przygodę z awarią.
„Można i powoli, byle dotrzeć do celu”
Posiadanie samochodu na wyspie to luksus i można spotkać tu wiele reliktów motoryzacji. Paliwo jest relatywnie drogie a ludzka praca najtańsza więc powszechny, jest widok wózków do transportu towarów, napędzanych siłą ludzkich mięśni.
Kuchnia malgaska
Podstawowy składnik posiłku każdego Malgasza to ryż. Nie bez powodu wyspiarze są w czołówce światowej w spożyciu tego zboża. Przydrożne bary – hotely oferują również smażone kiełbaski, marynowany imbir, kawę z termosu i inne rarytasy. Dla smakoszy coś ekstra do picia: ranonapango, czyli woda po ugotowanym ryżu.
„Nie ufaj kotu, kiedy jesz rybę”
Jeśli nie mamy żołądków jak struś i nie chcemy śmiało wkraczać w kulinarną terra incognita, wybierzmy restauracje. Warto wtedy poznać parę francuskich słówek jak canard czy poulet, z pewnością ułatwi to zamawianie jedzenia. Menu jest na ogół po malgasku i francusku.
Polonika
Madagaskar Polakom kojarzy na ogół się z fantasmagorią o kolonii zamorskiej i Maurycym Beniowskim, słowacko – węgierskim hrabią na służbie dworu francuskiego. O wiele ciekawszym i trwalszym śladem na wyspie jest leprozorium w Maranie założone przez jezuitę o. Jana Beyzyma.
„Ten, który myśli o tym, co jest daleko, nie widzi swojego nosa”
Madagaskar co zwiedzić
Fianarantsoa jedno z najładniejszych miast na wyspie, jego nazwa oznacza w po malgasku „Dobra Edukacja”. Oprócz uniwersytetu posiada malowniczą starówkę na wzgórzu oraz dwie katedry, katolicką i protestancką. Ambitne dzieciaki chętnie za drobny napiwek oprowadzają turystów po mieście, przy okazji szkoląc język angielski
„Dom, w którym jest mleko, nie może być nazywany biednym”
Antsirabe, jest to kurort znany ze źródła wód termalnych. Nazwa miasta dosłownie tłumaczy się „Gdzie jest sól.” Po mieście najlepiej poruszać się rikszą nazywaną pousse-pousses. Dylemat czy etycznie jest wykorzystywać siłę mięśni rikszarza łatwiej rozstrzygnąć, gdy uświadomimy sobie, że to jego praca. Jeśli z niej nie skorzystamy, jego rodzina może nie zjeść tego dnia obiadu.
Sklepy, bazary, stragany
Można odnieść wrażenie, że na Madagaskarze wszyscy handlują. W miastach są duże targi, sklepy i sklepiki, przydrożne stragany. Stragany można zobaczyć bez mała w każdej wiosce. Każdy przedmiot może mieć drugie życie. Pomimo pierwszego wrażenia chaosu na rynkach dla różnego asortymentu przeznaczone są osobne sektory. Sektory sprzedaży mięsa są raczej dla odpornych.
„Nie bądź jak skąpiec, który odkłada na swój pogrzeb”
Przyroda Czerwonej Wyspy
To jednak co najbardziej przyciąga turystów to przyroda, w większości endemiczna fauna i flora. Jednym z symboli Madagaskaru są baobaby, a w pobliżu Morondovy znajduje się tzw. aleja baobabów: wyjątkowy twór przyrody. Na 9 gatunków baobabów występujących na świecie, aż 7 zobaczymy na Madagaskarze.
„Nie gwiżdż, dopóki nie wyjdziesz z lasu”
Lasy deszczowe to prawdziwe bogactwo endemicznej fauny i flory. Władze kraju tworząc parki narodowe, stwarzają możliwość zatrzymania degradacji przyrody, która ulega niszczeniu przez niekontrolowany wypas bydła, karczowanie i wypalanie lasów.
Lemury z Madagaskaru
Obok baobabów, lemury to kolejny symbol wyspy. Poranne nawoływanie największego lemura indris, taniec sifaki czy uroda nocnego aye-aye robi niezapomniane wrażenie. Lemury to wyjątkowo urocze stworzenia, od nachalnych złodziejaszków do introwertycznych przeżuwaczy bambusa. Najbardziej znany to oczywiście lemur katta.
Oprócz lemurów nie należy zapominać o kameleonach, które miejscowi obdarzają wieloma przesądami.
Kanał Pangalanes
Madagaskar może się poszczycić najdłuższym kanałem żeglownym: Pangalanes. Ciągnie się wzdłuż Oceanu Indyjskiego wschodnim wybrzeżem wyspy i jest naturalnym systemem komunikacji.
„Przekraczaj rzekę w tłumie, wtedy nie zje cię krokodyl”
Malgasze, religia i obyczaje
Ludność Madagaskaru składa się z osiemnastu plemion, które stosunkowo niedawno, bo od 2 tysięcy lat kolejnymi falami zaludniały wyspę. Są to na ogół potomkowie azjatyckich żeglarzy.
Historia wyspy ma na swoim koncie burzliwe dzieje, krwawe konflikty plemienne, podbój przez piratów, handlarzy niewolników, okres kolonialny i uzyskanie niepodległości.
Malgasze są przesądni. A nawet bardziej niż przesądni. Niezależnie od wyznawanej religii życiem społecznym rządzą tabu – fady.
Fady mogą być lokalne, dla wioski albo indywidualne dla pojedynczego Malgasza. Vazaha – biały człowiek, turysta nawet może też mieć fady i Malgasz to będzie szanował. Fady może dotyczyć pory posiłków, jazdy po zmroku, przebywania w otoczeniu palących osób.
„Zdobywanie jest mozolne jak praca mrówek, tracenie jest prędkie, jak podmuch wiatru”
Na Madagaskarze obecne są różne religie: chrześcijan jest 41%, muzułmanów 7%, 52% wyznaje lokalne wierzenia. A stosunek Malgasza do religii jest jak do wszystkiego – zdystansowany.
Z malgaskim misaotra „dziękuję” i veloma do „widzenia” czas pożegnać Czerwoną Wyspę.
