Armenia to kraj pełen niesamowitych miejsc, które zapierają dech w piersiach, ale Norawank jest jednym z tych, które na długo zostają w pamięci. Położony w wąwozie rzeki Arpa, otoczony czerwonymi skałami, ten XIII-wieczny monastyr jest nie tylko oazą spokoju, ale i prawdziwym klejnotem architektury.
Dojazd – podróż w głąb wąwozu
Droga do Norawank prowadzi przez malownicze doliny, a na końcu, po wąskich serpentynach, wyłania się majestatyczny klasztor. To jedno z tych miejsc, gdzie sama podróż jest już przygodą. Kiedy zbliżasz się do wąwozu, otaczają Cię surowe, czerwone skały, które w intensywnych kolorach otaczają cały kompleks monastyru.
Historia Norawank – duchowość, sztuka i ośrodek nauki
Monastyr Norawank, którego nazwa oznacza „Nowy Klasztor”, został założony w XII wieku, jednak swoją obecność w historii Armenii zaznaczył przede wszystkim w wieku XIII, kiedy stał się ważnym ośrodkiem religijnym, kulturalnym i intelektualnym regionu. Norawank przez długi czas pełnił funkcję siedziby biskupa Orbelianów, potężnej i wpływowej rodziny feudalnej, która władała regionem Syunik.
Jednym z najważniejszych wydarzeń w historii monastyru była budowa kościoła Surb Astvatsatsin (Świętej Matki Bożej) przez wybitnego ormiańskiego architekta i rzeźbiarza Momika, który na początku XIV wieku stworzył prawdziwe arcydzieło sztuki sakralnej. To właśnie Momik odpowiada za wiele unikalnych rzeźb i reliefów, które zdobią ściany kościoła, a jego prace do dziś są uznawane za jedne z najcenniejszych zabytków ormiańskiej architektury.
W XIII i XIV wieku Norawank pełnił nie tylko funkcję klasztoru, ale także ośrodka kulturalno-naukowego. W jego murach działała szkoła teologiczna, w której kopiowano i ilustrowano manuskrypty. Był to czas, kiedy klasztory w Armenii często pełniły rolę skarbców wiedzy, a Norawank był jednym z kluczowych centrów tego typu w południowej części kraju.
W swojej historii monastyr wielokrotnie był świadkiem burzliwych wydarzeń. Region Syunik, w którym leży, był wielokrotnie atakowany przez najazdy mongolskie i perskie, jednak klasztor przetrwał dzięki swojej strategicznej lokalizacji w trudno dostępnych górach.
Architektura i sztuka – prawdziwe dzieło Momika
Najważniejszym i najbardziej rozpoznawalnym budynkiem w kompleksie Norawank jest wspomniany wcześniej kościół Surb Astvatsatsin. Dwupiętrowa konstrukcja wyróżnia się swoim eleganckim, smukłym kształtem, który harmonijnie wpasowuje się w otaczający krajobraz. Charakterystyczne schody prowadzące na górne piętro kościoła, jakby „przyklejone” do fasady, to element architektoniczny, który przyciąga uwagę wszystkich odwiedzających.
Fasada kościoła pokryta jest rzeźbami, które opowiadają historie biblijne. Jednym z najcenniejszych dzieł Momika jest relief przedstawiający Boga Ojca trzymającego głowę Adama, co jest unikalnym motywem w ormiańskiej sztuce sakralnej. Takie detale pokazują, jak ważne dla ówczesnej kultury były zarówno religia, jak i sztuka.
Warto też zwrócić uwagę na kaplicę Surb Karapet (Świętego Jana Chrzciciela), najstarszą budowlę w kompleksie, która była pierwotnym miejscem pochówku rodziny Orbelianów. To tutaj znajdują się nagrobki biskupów i książąt tej dynastii, zdobione pięknymi inskrypcjami i rzeźbami.
Klasztor Norawank
Z całego bogactwa monastyrów w Armenii, Norawank zrobił na mnie największe wrażenie. Jego położenie w otoczeniu czerwonych skał i wyjątkowa architektura czynią go najpiękniejszym klasztorem, jaki widziałem w tym kraju.
Norawank znajduje się około 120 km na południe od Erywania, co czyni go doskonałym celem jednodniowej wycieczki.
Jeśli planujesz podróż po Armenii, nie zapomnij wpisać tego monastyru na swoją listę miejsc do odwiedzenia. Gwarantuję, że nie będziesz żałować!
