Armenia to kraj pełen historii i duchowości, znany jako „muzeum pod gołym niebem.” Jako pierwszy kraj, który przyjął chrześcijaństwo, jest domem dla wielu monastyrów. Jednak przed nadejściem chrześcijaństwa, na tych terenach rozwijała się także kultura pogańska, czego dowodem jest starożytna świątynia w Garni, poświęcona bogu słońca, Mitrze.
Spis treści
Historia i Architektura Świątyni Garni
Świątynia w Garni, zbudowana w I wieku n.e., jest jednym z najcenniejszych świadectw przedchrześcijańskiej kultury Armenii. Choć na pierwszy rzut oka może przypominać ateński Partenon, jej unikalny styl wyróżnia się lokalnym, ciemnym bazaltem, z którego została wzniesiona. Materiał ten był wydobywany w okolicznych górach i jest dowodem na wykorzystanie lokalnych zasobów do budowy ważnych obiektów sakralnych.
Świątynia powstała z inicjatywy króla Tiridatesa I, który chciał uczcić Mitrę, boga słońca, co miało duże znaczenie dla ówczesnych wierzeń. Tiridates I był synem partyjskiego króla Wononesa II i założycielem armeńskiej linii Arsacydów. Co ciekawe, zachowała się inskrypcja z 77 roku n.e., informująca o wzniesieniu pałacu dla królowej oraz odbudowie cytadeli w Garni.
Architektura świątyni łączy elementy rzymskie, hellenistyczne i lokalne armeńskie wpływy. Jej kolumnada składa się z 24 kolumn zwieńczonych kapitelami jońskimi, a całość ozdobiona jest płaskorzeźbami przedstawiającymi lwie głowy oraz roślinne ornamenty, takie jak kwiaty akantu. To dowód na zróżnicowane inspiracje i kunszt budowniczych tego okresu.
Upadek i Odbudowa Świątyni
Trzęsienie ziemi w 1679 roku zniszczyło świątynię, pozostawiając ją w ruinie. Jednak ironicznie, to właśnie ta katastrofa uratowała ją przed zniszczeniem przez kolejne fale islamskiej dominacji, które mogły doprowadzić do jej całkowitej zagłady. Bloki kamienia, które wcześniej tworzyły świątynię, leżały w stercie przez kilkaset lat.
Dopiero w XX wieku, w czasach Związku Radzieckiego, przeprowadzono gruntowną rekonstrukcję świątyni. Architekt Aleksander Saginjan wykorzystał nowoczesne techniki, w tym metalowe klamry zalewane ołowiem, aby połączyć bazaltowe bloki i kolumny. Odbudowa świątyni była jednym z najważniejszych projektów archeologicznych tamtych czasów, a jej celem było nie tylko przywrócenie świątyni do stanu świetności, ale także ochrona dziedzictwa narodowego Armenii.
Świątynia Garni: Cud Natury i Architektury
Świątynia Garni jest malowniczo położona na płaskowyżu na wysokości 1400 m n.p.m., z widokiem na rzekę Azat i wąwóz. Widoki z cypla, na którym stoi świątynia, zapierają dech w piersiach, a naturalna sceneria harmonijnie łączy się z majestatem architektury. Wnętrze świątyni, mimo upalnych dni, zapewnia przyjemne chłodne schronienie, co czyni ją idealnym miejscem do refleksji i kontemplacji.
Turyści, odwiedzający Armenię, powinni koniecznie dodać Garni do swojej trasy, gdyż to tylko 30 kilometrów od Erywania. W bliskim sąsiedztwie znajduje się także kompleks klasztorny Geghard, wpisany na listę UNESCO, co czyni tę okolicę jeszcze bardziej atrakcyjną.
Wąwóz Rzeki Azat i Skalna Symfonia
Oprócz samej świątyni, okolice Garni oferują liczne atrakcje przyrodnicze. Jednym z najciekawszych miejsc jest Wąwóz Rzeki Azat, który kryje w sobie formację skalną zwaną „Skalną Symfonią.” Te niezwykłe kolumny bazaltowe przypominają organy kościelne i są doskonałym przykładem sił natury rzeźbiących krajobraz przez wieki.
